ট্ৰাম্পৰ ভাবুকিৰ পাছতো কিয় প্ৰতিক্ৰিয়াহীন ৰাছিয়া? গোপনে চলিছে নেকি কোনো ডাঙৰ পৰিকল্পনা?

ছ’চিয়েল মিডিয়াত এটা উত্তপ্ত পোষ্টে সূচনা কৰিব নেকি আন এক বিশ্বযুদ্ধৰ, য’ত দুই মহাশক্তিয়ে উভয়ৰ বিৰুদ্ধে বিধ্বংসী পাৰমাণৱিক আক্ৰমণ চলাব?

ৰাছিয়াৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি, বৰ্তমান ৰাছিয়াৰ নিৰাপত্তা পৰিষদৰ ডেপুটি চেয়াৰমেন দিমিত্ৰী মেডভেডেভৰ পোষ্টত ক্ষুব্ধ হৈ পৰিছে আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্প। লগে লগে তেওঁ কমেও দুখন পাৰমাণৱিক চাবমেৰিন ৰাছিয়াৰ দিশে নিয়োগ কৰাৰ নিৰ্দেশ দিয়ে। এই পদক্ষেপ দেশবাসীৰ নিৰাপত্তাৰ স্বাৰ্থত বুলি কোৱা হয়। হোয়াইট হাউছৰ লনত থিয় হৈ ট্ৰাম্পে এই কথা কয়।

ট্ৰাম্পৰ ভাবুকিৰ প্ৰায় তিনিদিন পাৰ হৈ গ’ল। কিন্তু পুটিন বা তেওঁৰ কাৰ্যালয়ৰ পৰা কোনো আনুষ্ঠানিক সঁহাৰি পোৱা নাই। কিয় এই মৌনতা?

মস্কোৰ পৰা প্ৰকাশিত কেইবাখনো বাতৰি কাকতত ৰাছিয়াৰ কেইবাজনো সামৰিক বিষয়াই ট্ৰাম্পৰ এই ভাবুকিৰ সমালোচনা কৰিছে। নাম প্ৰকাশৰ পৰা বিৰত থকা এজন সামৰিক বিষয়াই মস্কোভস্কি কমছমোলেটছক জনোৱা মতে, তেওঁলোকে বৰ্তমান ট্ৰাম্পৰ ভাবুকিক ‘টেনট্ৰাম’ বুলি ভাবে। ট্ৰাম্পে খঙত অতিশয় ক্ষোভজনক মন্তব্য কৰাৰ ইতিহাস বহু পুৰণি। এইটোও তাৰ ভিতৰত এটা।

ৰাছিয়াৰ আন এজন প্ৰাক্তন সামৰিক বিষয়াই এখন বাতৰি কাকতক কয়, ট্ৰাম্পৰ এই দাবী অৰ্থহীন। এইবোৰ কথা কৈ ট্ৰাম্পে মনত কিছু শান্তি পায়। আমেৰিকানসকলে যিটোক ‘কিক’ বুলি কয়।

ৰাছিয়াৰ প্ৰতিৰক্ষা বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে ট্ৰাম্পে প্ৰকৃততে কোনো ছাবমেৰিনক নিজৰ স্থান সলনি কৰিবলৈ নিৰ্দেশ দিয়া নাছিল। মস্কোৰ বিশেষজ্ঞসকলে কিয় এই কথা কৈছে?

দৰাচলতে তেওঁলোকৰ এই দাবীৰ আঁৰত ২০১৭ চনত ট্ৰাম্পে লোৱা এটা পদক্ষেপৰ প্ৰেক্ষাপট উন্মোচিত হৈছে। সেই সময়ত ট্ৰাম্প প্ৰথমবাৰৰ বাবে আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল। ট্ৰাম্পে উত্তৰ কোৰিয়াক শাস্তি প্ৰদানৰ বাবে একেধৰণে দুখন পাৰমাণৱিক চাবমেৰিন কোৰিয়া উপদ্বীপলৈ প্ৰেৰণ কৰাৰ সতৰ্কবাণী দিছিল। কিন্তু এবছৰৰ ভিতৰতে উত্তৰ কোৰিয়াৰ নেতা কিম জং উনৰ সৈতে ট্ৰাম্পে সাক্ষাৎ কৰে।

এইবাৰো ট্ৰাম্পে একে কাম কৰিব নেকি?

মস্কো বিশেষজ্ঞৰ ভৱিষ্যদ্বাণী, ইয়াৰ দ্বাৰা আমেৰিকা-ৰাছিয়াৰ আলোচনাৰ প্ৰসংগ প্ৰস্তুত কৰা হৈছেনে? যদিও ইমান নহয়, মস্কোৰ মৌনতাই আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্ক বিশেষজ্ঞসকলক আচৰিত কৰি তুলিছে।

তেওঁলোকৰ মতে, এতিয়ালৈকে ট্ৰাম্পৰ পাৰমাণৱিক আক্ৰমণৰ সন্দৰ্ভত ক্ৰেমলিনে, বা স্বয়ং পুটিনে, আনকি ৰাছিয়াৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়েও কোনো বক্তব্য দিয়া নাই। যাৰ অৰ্থ হ’ল মস্কোৱে এতিয়াও ‘Wait and Watch’ নীতি গ্ৰহণ কৰি আছে।

দৰাচলতে ছ’চিয়েল মিডিয়াত কেইবাদিনো ধৰি ট্ৰাম্প আৰু মেডভেডেভৰ মাজত উত্তপ্ত তৰ্কযুদ্ধ চলি আহিছে। ইউক্ৰেইনৰ যুদ্ধ বন্ধ কৰিবলৈ ৰাছিয়াক ৫০ দিনৰ সময়সীমা দিছিল ট্ৰাম্পে। পিছত তেওঁ নিজেই ২ সপ্তাহলৈ হ্ৰাস কৰিলে সময়সীমা। মেডভেডেভে সেই সময়ত নিজৰ টেলিগ্ৰাম চেনেলত পোষ্ট কৰিছিল যে ট্ৰাম্পে ৰাছিয়াক সহজভাৱে ল’ব নালাগে। যদি ৰাছিয়াক এনেদৰে সকীয়াই দিয়া হয়, তেন্তে আমেৰিকাৰ লগত যুদ্ধৰ বাহিৰে একো নহ’ব।

ছ’চিয়েল মিডিয়াত ট্ৰাম্পে ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া প্ৰকাশ কৰি মেডভেডেভক কয় যে ৰাছিয়াৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকী এতিয়াও মস্কোত আছে বুলি নাভাবিব। তেওঁ সংযমেৰে কথা ক’ব লাগে। বিপদজনক এলেকাত প্ৰৱেশ কৰিছে। মেডভেডেভে পুনৰ লিখিছে যে ট্ৰাম্পে ছোভিয়েট যুগৰ ডেড হেণ্ডৰ কথা পাহৰিব নালাগে। হোৱাইট হাউছে তেওঁৰ কথা বৰ ভালকৈ লোৱা নাছিল।

‘ডেড হেণ্ড’ হৈছে ছোভিয়েট যুগৰ ‘অৰ্ধস্বয়ংক্ৰিয় পাৰমাণৱিক প্ৰতিশোধ ব্যৱস্থা’। ইয়াৰ চৰকাৰী নাম ‘পেৰিমিটাৰ চিষ্টেম’।  যদি কোনো আক্ৰমণত ৰাছিয়াৰ শীৰ্ষ সামৰিক সেনাধ্যক্ষ, আনকি ৰাষ্ট্ৰপতিও নিহত হয়, তেন্তে ৰাছিয়াৰ পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰভাণ্ডাৰ স্বয়ংক্ৰিয়ভাৱে সক্ৰিয় হৈ উঠিব। সমগ্ৰ দেশৰ একাধিক ‘শীৰ্ষ গোপন স্থান’ৰ পৰা ইটোৰ পিছত সিটোকৈ ওলাই আহিব পাৰমাণৱিক সশস্ত্ৰ ক্ষেপণাস্ত্ৰ।

ই শত্ৰুৰ দিশে তীব্ৰ গতিত আগবঢ়িব, তেতিয়া কোনেও ৰোধ কৰিব নোৱাৰিব। ৰাছিয়াৰ সমগ্ৰ পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰভাণ্ডাৰত থকা সকলো মিছাইল ইটোৰ পিছত সিটোকৈ ‘নিক্ষেপ’ হ’ব। ৰাছিয়াৰ পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰভাণ্ডাৰ সম্পূৰ্ণ খালী হ’লেহে এই আক্ৰমণ বন্ধ হ’ব।

২০০৮ চনৰ পৰা ২০১২ চনলৈকে ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি আছিল মেডভেডেভ। আৰম্ভণিতে তেওঁ যথেষ্ট উদাৰ আছিল। কিন্তু ৰাছিয়া-ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ পিছত হঠাতে মেডভেডেভ এজন কঠোৰ বিৰোধী হৈ পৰিল। তেওঁ নিজৰ ছ’চিয়েল মিডিয়াত ইটোৰ পিছত সিটোকৈ আমেৰিকা আৰু ইউৰোপক সমালোচনা কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিলে। আৰম্ভণিতে তেওঁৰ বক্তব্যক লৈ ক্ৰেমলিনে বিশেষ চিন্তিত নাছিল। কাৰণ, তেওঁ ক্ৰেমলিনৰ মুখপাত্ৰ নহয়।

হঠাৎ ‘ডেড হেণ্ড’ সন্দৰ্ভত তেওঁৰ পোষ্টটো আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ নিজেই দৃষ্টিগোচৰ হ’ল। কেৱল তেওঁৰ দৃষ্টিগোচৰ হোৱাই নহয়, এই পোষ্টটো দেখি ট্ৰাম্প একেবাৰে ক্ষুব্ধ হৈ পৰিল। এতিয়া প্ৰশ্ন উত্থাপন হ’ব পাৰে, এজন প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ছ’চিয়েল মিডিয়াত পোষ্ট দেখি ট্ৰাম্পৰ ইমান খং উঠিল যে আমেৰিকাৰ ছাবমেৰিনখনক ৰাছিয়া অভিমুখে যাবলৈ নিৰ্দেশ দিলে?

ইয়াৰ আংশিক উত্তৰ পোৱা গৈছিল স্বয়ং ট্ৰাম্পৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত। তাত ট্ৰাম্পে ক’লে, “মেদভেডেভে যি কৈছিল সেয়া বৰ বেয়া আছিল। তেওঁৰ পাৰমাণৱিক আক্ৰমণৰ ভাবুকি মোৰ দৃষ্টিগোচৰ হৈছিল। মই সাৱধান হোৱা উচিত আছিল। আপুনি আমেৰিকাক পাৰমাণৱিক আক্ৰমণৰ ভাবুকি দিব নোৱাৰে!”

ইফালে, ট্ৰাম্পে ক্ষোভত কোৱা কথাখিনিৰ যুক্তিযুক্ততা সম্পৰ্কেও প্ৰশ্ন উত্থাপন হৈছে। তেওঁৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰীয় নিৰাপত্তা উপদেষ্টাগৰাকীয়ে ট্ৰাম্পৰ এই পদক্ষেপক ব্যাপক সমালোচনা কৰিছে।

চিএনএনৰ সৈতে হোৱা এক সাক্ষাৎকাৰত জন বোল্টনে কয় যে, “আমেৰিকাৰ নৌসেনাই কেনেকৈ কাম কৰে ট্ৰাম্পে নাজানে। এজন দায়িত্বশীল ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে এনে মন্তব্য কৰা উচিত নহয়। কোনে কি ক’লে সেই বিষয়ে ট্ৰাম্পে মন্তব্য কৰা উচিত নাছিল। ছ’চিয়েল মিডিয়াত উত্তপ্ত ভাষণ আৰু নৌসেনাৰ প্ৰকৃত কামৰ মাজত পাৰ্থক্য আছে।”

কথাটো হ’ল ছ’চিয়েল মিডিয়াত উত্তপ্ত ভাবুকি দিয়া হৈছে। কিন্তু দুয়োখন দেশৰ যিকোনো এখনে যদি কোনো তৎপৰতাৰে কোনো ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰে তেন্তে তৃতীয় বিশ্বযুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাটো সম্ভাৱনাপূৰ্ণ। বিশ্বৰ মুঠ পাৰমাণৱিক অস্ত্ৰৰ ৮৮% এই দুখন দেশৰ হাতত আছে। ৰাছিয়াৰ অস্ত্ৰভাণ্ডাৰত ৫৪৫৯টা আৰু আমেৰিকাৰ ৫২৭৭টা পাৰমাণৱিক বোমা নিক্ষেপ কৰিবলৈ সাজু হৈছে।