যোগ কিমান প্ৰকাৰৰ আৰু কি কি? পতঞ্জলিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক যোগ গুৰু ৰামদেৱৰ পৰা জানক…

পতঞ্জলিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক বাবা ৰামদেৱে যোগাসন দেশৰ লগতে বিশ্বৰ দৰবাৰলৈ নিছে। লগতে বনৌষধিৰ পৰা প্ৰস্তুত কৰা থলুৱা সামগ্ৰীৰ জৰিয়তে আয়ুৰ্বেদৰ প্ৰচাৰো কৰিছে। ভাৰতৰ যোগৰ ইতিহাস অতি প্ৰাচীন। অতীজৰে পৰা বেদ, উপনিষদ, গীতা আৰু পৌৰাণিক গ্ৰন্থত যোগ শব্দটো ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে। কেৱল শাৰীৰিকভাৱে সুস্থ হৈ থাকিবলৈ যোগাসন কৰাতে সীমাবদ্ধ নহয়, ভক্তিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি নিজক বিচাৰি পোৱালৈ আৰু শৰীৰৰ পৰা মনলৈ সুস্থ হৈ থাকিবলৈ আমাৰ জীৱনৰ প্ৰতিটো দিশৰ লগত যোগৰ গভীৰ সম্পৰ্ক আছে।

যোগৰ আৰম্ভণি হৈছিল আমাৰ দেশ ভাৰতত। কিন্তু সময়ৰ লগে লগে মানুহে যোগ পাহৰিবলৈ ধৰিলে। আজি আধুনিক জীৱনশৈলীত স্বাস্থ্যজনিত সমস্যা ইমানেই বাঢ়িছে যে আমি পুনৰ যোগাসনক আমাৰ দৈনন্দিন জীৱনৰ অংশ হিচাপে গঢ়ি তুলিব লাগে যাতে আমি সুস্থ হৈ থাকিব পাৰো। এই প্ৰতিবেদনত আমি পতঞ্জলিৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ৰামদেৱৰ ‘ Yog its Philosophy and Practice’ নামৰ গ্ৰন্থখনৰ পৰা জানিব পাৰিম যে যোগ আমাৰ জীৱনত কিমান গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু ই কিমান প্ৰকাৰৰ।

মহৰ্ষি পতঞ্জলিৰ নামেৰে নামাকৰণ কৰা হৈছে পতঞ্জলি ব্ৰেণ্ড। তেওঁ যোগৰ পণ্ডিত আছিল আৰু তেওঁ ইয়াক ‘চিত্তবৃত্ত নিৰোধ’ (মনৰ প্ৰৱণতা অৰ্থাৎ চিন্তা আৰু আৱেগক শান্ত বা নিয়ন্ত্ৰণ কৰা কাৰ্য্য) হিচাপে সংজ্ঞায়িত কৰিছিল। যদি সম্পূৰ্ণ নিষ্ঠা আৰু ভক্তিৰে যোগাসন কৰা হয়, তেন্তে এজন ব্যক্তিয়ে নিজৰ মনৰ পৰা সকলো নেতিবাচক বস্তু মচি পেলাব পাৰে। যদিও যোগ অতি ৰহস্যময়, কিন্তু সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে ইয়াৰ দ্বাৰা আপুনি মানসিকভাৱে অতি শক্তিশালী হৈ পৰে। যোগৰ প্ৰতিটো পৰ্যায় পাৰ কৰি থাকোঁতে আপুনি নিজৰ মাজত এটা পৰিৱৰ্তন অনুভৱ কৰে। এতিয়া জানো আহক কিমান প্ৰকাৰৰ যোগ আছে।

কিমান প্ৰকাৰৰ যোগ আছে?

পতঞ্জলি প্ৰতিষ্ঠাপকে লিখা ‘Yog its philosophy & practice’ নামৰ গ্ৰন্থখনত চাৰিবিধ যোগৰ বৰ্ণনা কৰা হৈছে যিবোৰৰ বৰ্ণনা ‘দত্তত্ৰেয় যোগসূত্ৰ’ আৰু ‘যোগৰাজ উপনিষদ’ত কৰা হৈছে।

মন্ত্ৰ যোগ হৈছে আধ্যাত্মিকতাৰ সৈতে সংযোগ স্থাপনৰ এক প্ৰক্ৰিয়া

গ্ৰন্থখনত প্ৰথম মন্ত্ৰ যোগৰ বিষয়ে তথ্য দিয়া হৈছে। ইয়াৰ লগত ১২ বছৰ ধৰি পদ্ধতিগতভাৱে জপ কৰাটো জড়িত হৈ আছে। এই প্ৰক্ৰিয়াই ‘এনিমা সূক্ষ্মতা’ (নিজৰ শৰীৰক পৰমাণুৰ দৰে সূক্ষ্ম কৰি তোলাৰ শক্তি) প্ৰদান কৰে। যোগীসকলে মন্ত্ৰৰ জৰিয়তে এই শক্তি আহৰণ কৰে, অৰ্থাৎ তেওঁলোকে এনে এক অৱস্থাত উপনীত হয় য’ত তেওঁলোকে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ সৰু অংশৰ সৈতেও নিজকে চিনাক্ত কৰিব পাৰে। এই প্ৰক্ৰিয়াৰে আধ্যাত্মিক শক্তি লাভ কৰা হয়।

লয় যোগে সন্তুলন প্ৰদান কৰে

এই যোগত দৈনন্দিন কাম-কাজ কৰি থাকোঁতে সকলো সময়তে ঈশ্বৰক স্মৰণ কৰাটো জড়িত হৈ থাকে। ইয়াক তান্ত্ৰিক যোগ বুলিও গণ্য কৰা হয়, য’ত মন আৰু শৰীৰক শান্ত কৰি ব্ৰহ্ম অৰ্থাৎ ঈশ্বৰত নিমগ্ন হোৱাৰ প্ৰক্ৰিয়া সংঘটিত হয়। এই যোগত উশাহ-নিশাহ নিয়ন্ত্ৰণ, ধ্যান আদি কাম কৰা হয়। এই যোগৰ উদ্দেশ্য হৈছে মানসিক, শাৰীৰিক লগতে আধ্যাত্মিক স্বাস্থ্যৰ মাজত ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰা।

হঠযোগ হৈছে শৰীৰ আৰু মনক শক্তিশালী কৰা এক প্ৰক্ৰিয়া

হঠযোগ যোগৰ এক প্ৰধান আৰু প্ৰাচীন পদ্ধতি। য’ত শাৰীৰিক যোগ ভংগীমাৰ বাহিৰেও শ্বাস-প্ৰশ্বাসৰ কৌশল আৰু ধ্যান-ধাৰণাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। এই যোগত শৰীৰৰ শুদ্ধিৰ লগতে মনৰ একাগ্ৰতাৰ বাবে বিভিন্ন আসন, ভংগীমা, প্ৰাণায়াম আৰু ক্ৰিয়াৰ অভ্যাস কৰা হয়। হঠযোগৰ আক্ষৰিক অৰ্থ হ’ল কঠোৰ পৰিশ্ৰমেৰে একত্ৰিত হোৱা বা যোগদান কৰা। যোগাসনত কৰা শাৰীৰিক ভংগীমাই শৰীৰক নমনীয় আৰু শক্তিশালী কৰি তোলে।

ৰাজযোগে বুদ্ধি শুদ্ধ কৰে

বাবা ৰামদেৱৰ গ্ৰন্থখনত চতুৰ্থ প্ৰকাৰত ৰাজযোগৰ বৰ্ণনা পোৱা গৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত যম (আত্ম সংযম), নিয়ম (শাস্ত্ৰৰ বিধান) আদি অনুসৰণ কৰা হয় যিয়ে মন আৰু বুদ্ধি শুদ্ধ কৰাত সহায় কৰে। ৰাজ যোগ শব্দৰ অৰ্থ আলোকিত কৰা।

মহৰ্ষি পতঞ্জলিৰ সন্মানত বাবা ৰামদেৱে নিজৰ ব্ৰেণ্ডৰ নাম ৰাখিছে। মহৰ্ষি পতঞ্জলিয়ে যোগসূত্ৰত অষ্টাংগ যোগৰ সাৰমৰ্ম বৰ্ণনা কৰিছে। বাবা ৰামদেৱে ৰচনা কৰা গ্ৰন্থখনত দিয়া তথ্য অনুসৰি গীতাত ধ্যানযোগ, সাংখ্য যোগ আৰু কৰ্মযোগৰ বিষয়ে বিতং তথ্য আছে আৰু গীতাৰ পঞ্চম অধ্যায়ত কৰ্মযোগক সাংখ্য যোগতকৈ শ্ৰেষ্ঠ বুলি গণ্য কৰা হৈছে। কৰ্মযোগৰ সাৰমৰ্ম ধ্ৰুপদী গ্ৰন্থসমূহত দিয়া হৈছে। এইদৰে যোগ কেৱল শাৰীৰিক ক্ৰিয়া-কলাপ নহয়, আধ্যাত্মিকতা আৰু ভক্তি লাভৰ বাবে গ্ৰহণ কৰা পদ্ধতিবোৰকো যোগ হিচাপে চাব পাৰি।