বিশ্বজুৰি ভাৰতৰ ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকৰ জয়জয়কাৰ, চৰকাৰে প্ৰস্তুত কৰিছে ‘মেগা মাৰ্জাৰ প্লেন’

দেশৰ ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকসমূহক শক্তিশালী কৰি বিশ্বৰ শীৰ্ষ ১০০ টা শক্তিশালী বেংকৰ ভিতৰত স্থান দিবলৈ চৰকাৰে এক বৃহৎ সংস্কাৰৰ প্ৰস্তুতি চলাইছে। এই সংস্কাৰক এক বৃহৎ একত্ৰীকৰণ হিচাপে দেখা গৈছে। ইয়াৰ বাবে চৰকাৰে “মেগা মাৰ্জাৰ প্লেন” প্ৰস্তুত কৰিছে। সংবাদ মাধ্যমৰ বাতৰি অনুসৰি চৰকাৰে ১২টা ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংক একত্ৰিত কৰি তিনিটা বৃহৎ বেংক গঠন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে। শেহতীয়াকৈ মানিকণ্ট্ৰ’লৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি চৰকাৰী সূত্ৰৰ উদ্ধৃতিৰে বিবেচনাধীন প্ৰস্তাৱটোৰ লগত আই অ’ বি, চি বি আই, আৰু বি অ’ আইৰ দৰে কিছুমান সৰু বেংকক পি এন বি, বি অ’ বি, এছ বি আইৰ দৰে বৃহৎ বেংকৰ সৈতে একত্ৰীকৰণৰ কথা জড়িত হ’ব পাৰে।

কোনবোৰ বেংক একত্ৰীত হব?’

প্ৰতিবেদন অনুসৰি সম্ভাৱ্য একত্ৰীকৰণ (সৰু বেংক)ৰ ভিতৰত ইণ্ডিয়ান অভাৰচিজ বেংক (আই অ’ বি), চেণ্ট্ৰেল বেংক অৱ ইণ্ডিয়া (চি বি আই), বেংক অৱ ইণ্ডিয়া (বি অ’ আই), আৰু বেংক অৱ মহাৰাষ্ট্ৰ (বি অ’ এম) আদি অন্তৰ্ভুক্ত। তদুপৰি সম্ভাৱ্য একত্ৰীকৰণ (বৃহৎ বেংক)ৰ ভিতৰত ষ্টেট বেংক অৱ ইণ্ডিয়া (এছবিআই), পঞ্জাব নেচনেল বেংক (পিএনবি), আৰু বেংক অৱ বৰোদা (বিঅ’বি) আদি অন্তৰ্ভুক্ত। চৰকাৰে এতিয়াও কোনো আনুষ্ঠানিক ঘোষণা কৰা নাই। খবৰ অনুসৰি এই প্ৰস্তাৱসমূহৰ ওপৰত বৰ্তমান আভ্যন্তৰীণভাৱে আলোচনা চলি আছে।

সময়সীমা

মানিকণ্ট্ৰলৰ প্ৰতিবেদন অনুসৰি ২০২৭ বিত্তীয় বৰ্ষলৈকে আলোচনা চলি থকাৰ সম্ভাৱনা আছে আৰু এই বিত্তীয় বৰ্ষৰ ভিতৰত চৰকাৰে ৰোডমেপ চূড়ান্ত কৰাৰ লক্ষ্য লৈছে। কোনো আনুষ্ঠানিক ঘোষণাৰ পূৰ্বে এই প্ৰস্তাৱৰ বিষয়ে আভ্যন্তৰীণভাৱে আলোচনা কৰা হ’ব।

কিয় বেংক একত্ৰিত কৰা হৈছে?

চৰকাৰৰ লক্ষ্য হৈছে কম, শক্তিশালী, আৰু বিশ্বব্যাপী প্ৰতিযোগিতামূলক ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংক সৃষ্টি কৰা যিয়ে ভাৰতৰ অৰ্থনৈতিক সম্প্ৰসাৰণৰ পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত সহায় কৰিব পাৰে। এই পদক্ষেপে বৃহৎ পৰিসৰৰ ঋণ বৃদ্ধিৰ সমৰ্থনত বেলেন্স শ্বীট শক্তিশালী কৰিব, পৰিচালনাৰ দক্ষতা উন্নত কৰিব, প্ৰশাসনিক ডুপ্লিকেচন হ্ৰাস কৰিব, ব্যক্তিগত বেংক আৰু ফিনটেক কোম্পানীসমূহৰ বিৰুদ্ধে প্ৰতিযোগিতামূলক ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰিব, আৰু উচ্চ টিকটৰ আন্তঃগাঁথনি আৰু উৎপাদন ঋণ চম্ভালিব পৰা বেংক সৃষ্টি কৰিব।

নিটি আয়োগে পূৰ্বে পৰামৰ্শ দিছিল যে এছবিআই, পিএনবি, বেংক অৱ বৰোদা আৰু কেনাৰা বেংককে ধৰি ৰাজহুৱা খণ্ডৰ কেইটামান বৃহৎ বেংকহে সম্পূৰ্ণ চৰকাৰী নিয়ন্ত্ৰণত থাকিব লাগে, আনহাতে আই অ’ বি আৰু চিবিআইৰ দৰে সৰু ঋণদাতাক ব্যক্তিগতকৰণ, পুনৰ্গঠন বা একত্ৰীকৰণৰ বাবে বিবেচনা কৰিব পৰা যাব।

মানিকণ্ট্ৰলৰ প্ৰতিবেদনত কোৱা হৈছে যে, “বৰ্তমানৰ পৰিকল্পনা সেই পৰামৰ্শসমূহৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে যদিও বৰ্তমানৰ পৰিস্থিতিৰ লগত খাপ খুৱাই লোৱা হৈছে।” ফিনটেক কোম্পানীসমূহৰ দ্ৰুত সম্প্ৰসাৰণ আৰু ব্যক্তিগত বেংকৰ বজাৰ অংশীদাৰিত্ব বৃদ্ধি পোৱাৰ লগে লগে কেন্দ্ৰই ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকসমূহক বিচ্ছিন্ন কৰাৰ পৰিৱৰ্তে “কৌশলগতভাৱে স্থান” দিয়াৰ কথা চিন্তা কৰিছে। প্ৰতিবেদন অনুসৰি এই পৰিকল্পনাৰ ওপৰত কেবিনেট পৰ্যায়ত “আলোচনাৰ অভিলেখ” তৈয়াৰ কৰা হ’ব আৰু তাৰ পিছত প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যালয়ে (পিএমঅ’) পৰীক্ষা কৰা হ’ব।

‘চৰ্চাৰ অভিলেখ’ কি?

ই এক আভ্যন্তৰীণ চৰকাৰী নথি যিয়ে মূল আলোচনাসমূহ লিপিবদ্ধ কৰে আৰু ভৱিষ্যতৰ সিদ্ধান্তৰ ভিত্তি গঠন কৰে। কোনো প্ৰস্তাৱ কেবিনেট বা প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ কাৰ্যালয়লৈ যোৱাৰ আগতে আলোচনাৰ অভিলেখে নিশ্চিত কৰে যে সকলো আৰম্ভণিৰ বিন্দু, মতানৈক্য, আৰু বিকল্পৰ নথিভুক্ত কৰা হয়।

এতিয়ালৈকে কিমানটা বেংক একত্ৰিত হৈছে?

২০১৭ চনৰ পৰা ২০২০ চনৰ ভিতৰত চৰকাৰে এক বৃহৎ ৰাউণ্ডৰ একত্ৰীকৰণ কৰি ৰাজহুৱা খণ্ডৰ বেংকৰ সংখ্যা ২৭ৰ পৰা ১২লৈ হ্ৰাস কৰে। এই সময়ছোৱাত হোৱা বৃহৎ একত্ৰীকৰণৰ ভিতৰত অৰিয়েণ্টেল বেংক অৱ কমাৰ্চ (OBC) আৰু ইউনাইটেড বেংক অৱ ইণ্ডিয়াৰ পিএনবিৰ সৈতে একত্ৰীকৰণ, চিণ্ডিকেট বেংকৰ কানাৰা বেংকৰ সৈতে একত্ৰীকৰণ, আন্ধ্ৰ বেংক আৰু কৰ্পোৰেচন বেংকক ইউনিয়ন বেংক অৱ ইণ্ডিয়াৰ সৈতে একত্ৰীকৰণ আদি অন্তৰ্ভুক্ত (UBI), আৰু ইণ্ডিয়ান বেংকৰ সৈতে এলাহাবাদ বেংক একত্ৰীকৰণ। এইবোৰৰ লক্ষ্য আছিল সম্পত্তিৰ মান উন্নত কৰা, শাসন ব্যৱস্থা শক্তিশালী কৰা, আৰু স্কেলৰ দক্ষতা অৰ্জন কৰা।