শুল্কৰ পাছত এইবাৰ ট্ৰাম্পৰ তেলৰ খেল, শক্তিক অস্ত্ৰ সজাই ভাৰত-ৰাছিয়াৰ সৈতে কি কৰিব খুজিছে ট্ৰাম্পে?

আমেৰিকাৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ড’নাল্ড ট্ৰাম্পে নিজৰ বৈদেশিক নীতিৰ এক বৃহৎ পৰিৱৰ্তন ঘটাই ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ সৈতে জড়িত বিষয়ত ৰাছিয়াৰ বিৰুদ্ধে নতুন নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰিছে। এই নিষেধাজ্ঞাৰ লক্ষ্য হৈছে ৰাছিয়াৰ দুটা প্ৰধান তেল কোম্পানী লুক’ইল আৰু ৰছনেফ্ট। এই পদক্ষেপ ট্ৰাম্পৰ পূৰ্বৰ নীতিৰ পৰা তীব্ৰ বিচ্যুতি, যিয়ে ৰাছিয়াৰ ওপৰত প্ৰত্যক্ষভাৱে নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰাৰ পৰিৱৰ্তে বাণিজ্য আৰু শুল্ক ব্যৱহাৰ কৰিছিল।

ৰাছিয়াৰ ৰাজহ হ্ৰাস কৰাৰ লগতে বৰ্তমান আমেৰিকা আৰু ৰাছিয়াৰ মাজত ভাৰসাম্য বজাই ৰাখিবলৈ চেষ্টা কৰা ভাৰতক হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিবলৈ ট্ৰাম্পে এতিয়া শক্তিৰ ৰাজনীতি অৰ্থাৎ তেল আৰু গেছৰ সহায় লৈছে।

শুল্কৰ পৰা নিষেধাজ্ঞালৈ যাত্ৰা

আমেৰিকাৰ কোষাগাৰ বিভাগৰ তথ্য অনুসৰি এই নতুন নিষেধাজ্ঞাৰ উদ্দেশ্য ৰাছিয়াৰ তেলৰ ৰাজহ হ্ৰাস কৰা যদিও ইয়াৰ তেলৰ যোগান সম্পূৰ্ণৰূপে বিচ্ছিন্ন কৰা হোৱা নাই। ইয়াৰ পূৰ্বে জি-৭ দেশসমূহে প্ৰতি বেৰেলত ৬০ ডলাৰ মূল্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছিল যাতে ৰাছিয়াৰ তেলৰ বিক্ৰী অব্যাহত থাকিব, কিন্তু বিশেষ লাভ নহ’ব। এতিয়া এই নতুন পদক্ষেপে তেলৰ যোগান শৃংখল কটকটীয়া কৰিব পাৰে। বিশেষজ্ঞসকলৰ মতে অ’পেকত কিছু উদ্বৃত্ত তেল আছে যদিও অনুমোদনহীন তেলৰ চাহিদা বৃদ্ধিৰ লগে লগে মূল্যও বৃদ্ধি পাব।

ভাৰতৰ ওপৰত দুই পক্ষৰ হেঁচা

এই পৰিস্থিতি ভাৰতৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বানজনক। ২০২২ চনত ইউক্ৰেইন যুদ্ধ আৰম্ভ হোৱাৰ পিছৰে পৰা ভাৰত ৰাছিয়াৰ সস্তীয়া তেলৰ সৰ্ববৃহৎ ক্ৰেতা হিচাপে পৰিগণিত হৈছিল। কিন্তু এতিয়া ট্ৰাম্পে ৰছনেফ্ট আৰু লুক’ইলক যিহেতু লক্ষ্য কৰি লৈছে, সেয়ে ভাৰতীয় কোম্পানীসমূহে নিজৰ ক্ৰয় নীতিৰ ওপৰত পুনৰ চিন্তা কৰিবলগীয়া হৈছে। বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ শোধনাগাৰ পৰিচালনা কৰা ৰিলায়েন্স ইণ্ডাষ্ট্ৰীজে ৰাছিয়াৰ তেল ক্ৰয় হ্ৰাস বা বন্ধ কৰাৰ প্ৰস্তুতি চলাইছে।

ৰছনেফ্টৰ পৰা দিনটোত ৫ লাখ বেৰেল ক্ৰয় কৰাৰ চুক্তি আছে যদিও এই চুক্তিসমূহ এতিয়া কঠিন হৈ পৰিছে। একেদৰে ৰছনেফ্টৰ অংশীদাৰিত্ব থকা নায়াৰা এনাৰ্জীয়েও বিভ্ৰান্তিৰ সৃষ্টি কৰিছে। ইণ্ডিয়ান অইল আৰু ভাৰত পেট্ৰলিয়ামৰ দৰে চৰকাৰী তেল কোম্পানীয়ে এতিয়া প্ৰতিটো ডেলিভাৰী পৰীক্ষা কৰি আছে এই তেল পোনপটীয়াকৈ অনুমোদিত কোম্পানীসমূহৰ পৰা অহা হয় নে নহয়।

বাণিজ্য চুক্তি আৰু ৫০% শুল্ক আৰোপ

ভাৰতে ৰাছিয়াৰ পৰা তেল ক্ৰয় অব্যাহত ৰখাৰ কাৰণ বুলি উল্লেখ কৰি ট্ৰাম্পে ইতিমধ্যে ভাৰতৰ ওপৰত ৫০% শুল্ক আৰোপ কৰিছে। ট্ৰাম্পে দাবী কৰে যে প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীয়ে তেওঁক প্ৰতিশ্ৰুতি দিছিল যে ভাৰতে ক্ৰমান্বয়ে ৰাছিয়াৰ তেল ক্ৰয় বন্ধ কৰিব, আনহাতে ভাৰত চৰকাৰে স্পষ্টকৈ উল্লেখ কৰিছে যে তেনে কোনো প্ৰতিশ্ৰুতি দিয়া হোৱা নাই। ভাৰত আৰু আমেৰিকাৰ মাজত শুল্ক ১৫-১৬%লৈ হ্ৰাস কৰিবলৈ নতুন বাণিজ্যিক চুক্তি প্ৰণয়নৰ প্ৰচেষ্টা চলি আছে। কিন্তু শক্তি সম্পৰ্কীয় পাৰ্থক্য এতিয়াও বাধা হৈয়ে আছে।

ভাৰতৰ প্ৰত্যাহ্বান

ভাৰতৰ আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান হৈছে সুলভ মূল্যৰ শক্তিৰ সুবিধা বজাই ৰখাৰ লগতে আমেৰিকাৰ সৈতে ইয়াৰ সম্পৰ্কও ক্ষতিগ্ৰস্ত নকৰা। ভাৰতে এতিয়া আমেৰিকাৰ পৰা এল পি জি আৰু খাৰুৱা তেল ক্ৰয় বৃদ্ধি কৰাৰ কথা চিন্তা কৰিছে, যাৰ বাবে ১৫ বিলিয়ন ডলাৰ পৰ্যন্ত খৰচ হ’ব পাৰে। অৱশ্যে ইয়াৰ অৰ্থ এইটো নহয় যে ভাৰতে ৰাছিয়াৰ সৈতে সম্পৰ্ক ভংগ কৰিব; বৰঞ্চ ই কৌশলগত ভাৰসাম্য বজাই ৰখাৰ প্ৰয়াস।

কূটনৈতিক পদক্ষেপ আৰু সংকেত

প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীয়ে ট্ৰাম্পৰ সৈতে মুখামুখি বৈঠক পৰিহাৰ কৰি মালয়েছিয়াত অনুষ্ঠিত হোৱা আছিয়ান সন্মিলনত ভাৰ্চুৱেলভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয়। বিশেষজ্ঞসকলে কয় যে ইয়াৰ দ্বাৰা ভাৰতে উত্তেজনা বৃদ্ধি কৰিব নিবিচাৰে, কিন্তু স্বতন্ত্ৰ নীতিও পৰিত্যাগ নকৰে বুলি সংকেত দিয়ে। ভাৰতৰ অৰ্থনীতি দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে, শক্তিৰ চাহিদাও দ্ৰুতগতিত বৃদ্ধি পাইছে।

এনে পৰিস্থিতিত ৰাছিয়াৰ তেল ত্যাগ কৰাটো সহজ নহ’ব। ট্ৰাম্পৰ তৈল খেলে কেৱল ৰাছিয়াৰ ওপৰত হেঁচা প্ৰয়োগ কৰাই নহয় ভাৰতৰ কূটনৈতিক ক্ষমতাৰ পৰীক্ষাও কৰিছে। এফালে আমেৰিকাৰ সৈতে আপোচ কৰাটো প্ৰয়োজনীয়, আনফালে শক্তিৰ সুৰক্ষা অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। এতিয়া এই তেল খেলত ভাৰতে কেনেদৰে ভাৰসাম্য ৰক্ষা কৰে সেয়া হ’ব লক্ষ্যণীয়।