সংকুচিত গংগোত্ৰী, বৈ থাকিব নে গংগা?

গংগাৰ বুকুত জমা হৈছে পলস। গংগাৰ পানীত বাঢ়িছে প্ৰদূষণৰ মাত্ৰা। গংগাৰ বহন ক্ষমতাও কমিছে! এনেকুৱা বহুতো কথা আমি বিভিন্ন সময়ত শুনিবলৈ পাওঁ। ইয়াৰ বাবে কেন্দ্ৰই আৰম্ভ কৰিছে ‘নমামী গংগে’ নামৰ এক প্ৰকল্প। ভাৰতৰ মূল নদীখনৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ’ব এই প্ৰকল্পৰ দ্বাৰা। কিন্তু গংগোত্ৰী হিমবাহ গলিবলৈ ধৰাৰ লগে লগে যদি ইয়াৰ আকাৰ আৰু আয়তন ক্ৰমান্বয়ে সংকুচিত হৈ পৰে, গোমুখ যদি বিলুপ্তপ্ৰায় হৈ পৰে! তেন্তে কি হ’ব?

সাধাৰণভাৱে চাবলৈ গ’লে গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ বাবেই এনে হৈছে। কিলোমিটাৰৰ পিছত কিলোমিটাৰ সংকুচিত হৈ আহিছে গংগোত্ৰী। কিন্তু গংগোত্ৰীৰ ভাগ্য কেৱল গংগাত বিলীন হোৱা নেকি? উত্থাপন হৈছে এনে বহু প্ৰশ্ন।

ইয়াৰ ওপৰত কেইবাটাও অধ্যয়ন কৰা হৈছে। বহু কেইটা অধ্যয়ন এতিয়াও চলি আছে। সকলোৱে কৰিছে বিপদজনক ভৱিষ্যদ্বাণী। উদাহৰণ স্বৰূপে আই আই টি ইন্দোৰৰ গৱেষণাত কোৱা হৈছে যে গংগোত্ৰীৰ গড় হিমবাহ প্ৰতি বছৰে গড়ে ৩০০ মিটাৰ সংকুচিত হৈ আহিছে। সেই অনুসৰি যোৱা ১০ বছৰত গংগাৰ উৎস এই হিমবাহৰ দৈৰ্ঘ্য কমেও তিনি কিলোমিটাৰ হ্ৰাস পাইছে। যদিও হিমবাহৰ গলনাংকৰ হাৰ যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে, তথাপিও হিমবাহৰ পৰা সকলো পানী কিন্তু গংগাৰে বৈ অহা নাই।

কাষৰীয়া জলাশয় অঞ্চললৈ হিমবাহৰ পানী প্ৰবাহিত হয়। ইয়াৰ ফলত বানৰ সৃষ্টি হয়। হিমালয়ৰ দক্ষিণ ঢালৰ বতৰ আৰু ভূ-প্ৰকৃতিৰ পৰিৱৰ্তন ঘটিছে। ভূতত্ত্ববিদ আৰু জলবিজ্ঞানীসকলৰ মতে গংগোত্ৰী হিমবাহৰ দৈৰ্ঘ্য হ্ৰাস পোৱা আৰু গংগাৰ প্ৰবাহৰ মাজত প্ৰত্যক্ষ সম্পৰ্ক আছে। যদি গংগা নদী সংকটত পৰিছে, তেন্তে উত্তৰ ভাৰতৰ বিশাল সমভূমি আৰু গংগা নদীৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল দেশৰ ৭০ শতাংশ জনসংখ্যাৰ ভৱিষ্যতলৈ সংকট নামিব বুলি একাংশ বিজ্ঞানীয়ে বিশ্বাস কৰে।