এটি সন্তানৰ আশা! মন্দিৰৰ সমুখত শুই পৰিল সহস্ৰ মহিলা, তেওঁলোকৰ সৈতে একাংশ লোকে কৰিলে এই আচৰিত কাণ্ড
ছত্তীশগড়ৰ ধামটাৰীত অনুষ্ঠিত হয় পৰম্পৰাগত দেৱ মড়ই উৎসৱ। আশে-পাশে থকা ৫২ খন গাঁৱৰ দেৱ-দেৱী এই মেলাত অংশগ্ৰহণ কৰে। মেলাৰ সময়ত সহস্ৰাধিক মহিলাই দেৱী অংগাৰমোতী মাতাৰ মন্দিৰত সন্তান প্ৰাপ্তিৰ বাবে আশীৰ্বাদ বিচাৰি প্ৰাৰ্থনা কৰে।
আমাৰ দেশ ভাৰতবৰ্ষত বিভিন্ন জাতি-ধৰ্ম তথা বিভিন্ন ভাষা-ভাষী লোকে বাস কৰে। সকলোৰে নীতি-নিয়ম, আচাৰ-ব্যৱহাৰৰো ভিন্নতা দেখা যায়। দেশৰ বহু অঞ্চলত বাস কৰা জনজাতি তথা জনগোষ্ঠীয় লোকসকলৰো নিজ নিজ পৰম্পৰা আৰু জন বিশ্বাস আদি আছে। ইতিহাসে ঢুকি নোপোৱা দিনৰ পৰাই এনে কিছুমান নীতি-নিয়ম চলি আহিছে। আজি ছত্তীশগড়ৰ এক পৰম্পৰাগত উৎসৱৰ বিষয়ে কথা পাতোঁ আহক।
ছত্তীশগড়ৰ ধামটাৰীত অনুষ্ঠিত হয় পৰম্পৰাগত দেৱ মড়ই উৎসৱ। আশে-পাশে থকা ৫২ খন গাঁৱৰ দেৱ-দেৱী এই মেলাত অংশগ্ৰহণ কৰে। মেলাৰ সময়ত সহস্ৰাধিক মহিলাই দেৱী অংগাৰমোতী মাতাৰ মন্দিৰত সন্তান প্ৰাপ্তিৰ বাবে আশীৰ্বাদ বিচাৰি প্ৰাৰ্থনা কৰে। এই মহিলাসকলৰ গাৰ ওপৰেৰে পাৰ হৈ যায় বাইগা জনগোষ্ঠীয় লোক, ইয়াক পৰণ বোলা হয়।
এনে কৰিলে মহিলাসকলে সন্তান গৰ্ভধাৰণত সহায় কৰে বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। পৰণ সম্পাদন কৰিবলৈ মহিলাসকলে নেমু, নাৰিকল, অন্যান্য পূজাৰ সামগ্ৰী লৈ তললৈ পেলাই শুই পৰে। প্ৰতি বছৰে বাঢ়িছে পৰণ পৰিবেশন কৰা মহিলাৰ সংখ্যা। যোৱা বছৰ ৩০০ গৰাকী মহিলাই অংশগ্ৰহণ কৰিছিল। এইবাৰ ছত্তীশগড়ৰ লগতে অন্যান্য ৰাজ্যৰ পৰা ১০০০ৰো অধিক মহিলাই পৰণত অংশগ্ৰহণ কৰিবলৈ আহে।
দৰাচলতে দীপাৱলীৰ পিছৰ প্ৰথম শুকুৰবাৰে মড়ই মেলা অনুষ্ঠিত হয়। ৫২ খন গাঁৱৰ দেৱ-দেৱীয়ে অংশগ্ৰহণ কৰে এই মেলাত। আদিশক্তিৰ মা অংগাৰমোতী ট্ৰাষ্টৰ সভাপতি জীৱৰাখান মড়ইয়ে বুজাই দিয়ে যে মা অংগৰমোতী এগৰাকী বনদেৱী, যাক গণ্ডৰ বংশ দেৱী বুলিও জনা যায়। হাজাৰ হাজাৰ বছৰৰ আগতে মহানদী নদীৰ পাৰত আৰু চানৱাৰ, বাট্ৰেল, কোকাডি, কোৰলামা গাঁৱৰ সীমান্তত আদিশক্তিৰ মা অংগৰমোতীয়ে বাস কৰিছিল আৰু সেই অঞ্চলৰ মানুহে যথাযথ আচাৰ-ব্যৱহাৰেৰে তেওঁক পূজা কৰিছিল।
দেৱীৰ পূজা আৰু সেৱা কেৱল গণ্ড সম্প্ৰদায়ৰ পুৰোহিত আৰু পৰিচাৰকসকলেহে কৰিছিল। দীপাৱলীৰ পিছৰ প্ৰথম শুকুৰবাৰে দেৱ মড়ই মেলাৰ আয়োজন কৰাটো শতিকা পুৰণি পৰম্পৰা, যিটো গংগ্ৰেলত পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা হোৱাৰ পিছৰে পৰা অক্ষুণ্ণ ৰখা হৈছে। মেলাৰ দিনা বহু সংখ্যক নিঃসন্তান মহিলাই মা অংগাৰমোতীৰ মন্দিৰত উপস্থিত হৈ তেওঁৰ ‘পৰণ’ (বিবাহৰ ৰীতি-নীতি) পালন কৰে। ভক্তসকলে বিশ্বাস কৰে যে দেৱীয়ে নিজেই এটা ছিৰহাৰ শৰীৰত প্ৰৱেশ কৰি মেলাখন দৰ্শন কৰে।
১০০০ৰো অধিক মহিলাই সন্তান কামনা কৰে
মড়ই মেলাৰ দিনটো বছৰৰ আটাইতকৈ বিশেষ দিন। এই দিনটোত শ শ লোকৰ সমাগম হয়। জনজাতীয় পৰম্পৰা অনুসৰি পূজা আৰু আচাৰ-ব্যৱহাৰ কৰা হয়। এই বছৰ এহাজাৰৰো অধিক মহিলাই এটি সন্তানৰ বাবে প্ৰাৰ্থনা কৰিবলৈ আহিছিল। এই উপলক্ষে মহিলাসকলে মন্দিৰৰ সন্মুখত হাতত নাৰিকল, ধূপকাঠি, নেমু আদি লৈ শাৰী পাতি শুই পৰে।
মাটিত শুই পৰা মহিলাসকলৰ ওপৰেৰে বাইগা খোজ কাঢ়ি যায়। মানুহে কয় যে দেহত দেৱী লম্ভি থকা বহু বাইগাও এই ঠাইলৈ যায়। কিছু পৰিমাণে কঁপি কঁপি মন্দিৰৰ ফালে আগবাঢ়ি যায়। গোটেই সময়খিনিত প্ৰতিধ্বনিত হয় ঢোলৰ শব্দ। বাইগা ওচৰ চাপি অহা দেখি শাৰীত থিয় হৈ থকা সকলো মহিলাই, চুলি মেলি পেট পেলাই প্ৰণাম কৰে আৰু বাইগাই দেৱীৰ আশীৰ্বাদ আৰু সন্তান জন্ম দিয়াৰ আশীৰ্বাদ দি তেওঁলোকৰ ওপৰেৰে খোজ কাঢ়ি যায়।
৫২ খন গাঁৱৰ মাতৃ অংগাৰমতী
প্ৰাচীন কিংবদন্তি অনুসৰি মাতা অংগাৰমতীক ৫২ খন গাঁৱৰ দেৱী বুলি গণ্য কৰা হয়। এই গাঁওবোৰৰ মানুহে যিকোনো সমস্যা বা অসুবিধাৰ সন্মুখীন হ’লে নিজ ইচ্ছাৰে দেৱীৰ ওচৰলৈ যায় আৰু ইচ্ছা পূৰণ হোৱাৰ লগে লগে শুকুৰবাৰে বিশেষ প্ৰাৰ্থনা কৰে। নিঃসন্তান মহিলা, বিশেষকৈ মাতৃত্ব বিচৰাসকলে প্ৰায়ে মাতৃত্বৰ অনুৰোধ লৈ দেৱীৰ মন্দিৰলৈ যায়, যাক দেৱীয়ে আশীৰ্বাদ দিয়ে।
১৯৬৫ চনত গেংগ্ৰেল বান্ধৰ ঘোষণাৰ পাছত ৫২খন বনাঞ্চলৰ গাঁওবাসীক স্থানচ্যুত কৰি ছত্তীশগড়ৰ সৰ্ববৃহৎ জলাশয় সৃষ্টি কৰা হয়। এই অঞ্চলত বসবাস কৰা সকলো গাঁওবাসীক পৰৱৰ্তী সময়ত স্থানান্তৰিত কৰা হয়। ৫২ খন গাঁও ডুব যোৱাৰ পাছত ১৯৭৪-৭৫ চনত পূজাৰী আৰু ভক্তৰ সৈতে ম’হৰ গাড়ীৰে মাতা অংগাৰমতীক খিড়কীতোলা গাঁৱলৈ অনা হয়। গণ্ড সম্প্ৰদায়ৰ নেতাসকলৰ পৰামৰ্শ আৰু আলোচনাৰ পিছত তেওঁক পুনৰ গেংগ্ৰেলৰ পাৰত স্থাপন কৰা হয়।
যি সময়ত মানুহে গৰ্ভধাৰণৰ বাবে আধুনিক টেষ্ট টিউব আৰু আইভিএফ কৌশলৰ আশ্ৰয় লয়, সেই সময়ত এই বিশ্বাস আচৰিত। দেৱীৰ প্ৰতি নাৰীৰ বিশ্বাস বাঢ়ি গৈ আছে। ছত্তীশগড়ৰ লগতে অন্যান্য ৰাজ্যৰ পৰাও মহিলা দেৱীৰ আশীৰ্বাদ বিচাৰি এই মেলালৈ আহিছে, যাৰ গৌৰৱ অতুলনীয়।