আমেৰিকান ডলাৰক পৰাস্ত কৰিব নেকি ভাৰতীয় মুদ্ৰাই? ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নতুন কৌশল…

টকা

ভাৰতীয় মুদ্ৰাক আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মুদ্ৰা হিচাপে গ্ৰহণযোগ্যতা বৃদ্ধি আৰু ডলাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীলতা হ্ৰাস কৰাৰ লক্ষ্য নিৰ্ধাৰণ কৰিছে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংকে । ইয়াৰ বাবে কেইবাটাও পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰিছে নতুন দিল্লীয়ে। অৱশ্যে চীনে লোৱা পথতকৈ ভাৰতৰ পথ একেবাৰে পৃথক।

দৰাচলতে চীনৰ সমগ্ৰ কৌশল দেশৰ চৰকাৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰে। ফলত ব্যৱসায়ৰ সমগ্ৰ হিচাপ চৰকাৰৰ হাতত থাকে। ইয়াৰ বাহিৰেও চীনে বিভিন্ন দেশলৈ বহু বস্তু ৰপ্তানি কৰে। আনহাতে ভাৰতীয় বজাৰ সকলোৰে বাবে মুকলি। আৰু সেইবাবেই ভাৰতে নিজৰ সপোন পূৰণৰ বাবে নিজা বজাৰৰ ওপৰত নিৰ্ভৰশীল।

সেই লক্ষ্যৰ দিশে লাহে লাহেকৈ আগবাঢ়িছে ভাৰতীয় ৰিজাৰ্ভ বেংক। বাণিজ্যিক নিষ্পত্তিৰ ওপৰতো দিয়া হৈছে গুৰুত্ব । ৰাছিয়া, মালয়েছিয়া বা সংযুক্ত আৰব আমিৰশ্বাহীৰ দৰে দেশৰ সৈতে স্থানীয় মুদ্ৰাৰ বাণিজ্যৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হৈছে। এই ক্ষেত্ৰত বিভিন্ন দেশত খোলা হৈছে বিশেষ টকাৰ ভোষ্ট্ৰো একাউণ্ট।

ইতিমধ্যে কেইবাখনো দেশত ভাৰতৰ নিজা পেমেণ্ট চিষ্টেম ইউপিআই আৰম্ভ কৰা হৈছে। ইয়াৰ ভিতৰত উন্নয়নশীল দেশসমূহৰ লগতে ফ্ৰান্স, কাটাৰ বা জাপানৰ দৰে প্ৰথম বিশ্বৰ দেশসমূহো আছে। ফলত এই ক্ষেত্ৰত চীনতকৈ আগুৱাই গৈছে আমাৰ দেশ। ভাৰতৰ উপহাৰ চহৰক (Gift City)  আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় হাব হিচাপে নিৰ্মাণ কৰা হৈছে।

ভূ-ৰাজনীতিতো চীনৰ পৰা পৃথক পথ অনুসৰণ কৰিছে ভাৰতে। নতুন দিল্লীয়ে ‘ব্ৰিকছ মুদ্ৰা’ৰ প্ৰতি আগ্ৰহ হ্ৰাস কৰিছে। আনহাতে, তেওঁলোকে দ্বিপাক্ষিক চুক্তিৰ ওপৰত অধিক গুৰুত্ব দিছে।

কিন্তু প্ৰকৃত প্ৰত্যাহ্বান ভাৰতৰ বজাৰৰ গভীৰতা আৰু আন দেশত ভাৰতীয় মুদ্ৰা ব্যৱহাৰ কৰাৰ অক্ষমতা।  অৰ্থনীতিবিদসকলে কয় যে, এই দুয়োটা ক্ষেত্ৰতে আমাৰ দেশতকৈ বহু আগবাঢ়ি আছে চীন। সেয়ে ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ এই অভিলাষী সপোন পূৰণৰ পথত বহু বাধাৰ সৃষ্টি হৈছে।