ভাৰতীয় সেনা বাহিনীত ৰাছিয়াৰ কিমান অস্ত্ৰ, টেংক, যুদ্ধ বিমান, চাবমেৰিন আছে?

ভাৰতীয় সেনাত ৰাছিয়াৰ অস্ত্ৰ

ৰাছিয়াৰ ৰাষ্ট্ৰপতি ভ্লাদিমিৰ পুটিনে এই সপ্তাহত ভাৰত ভ্ৰমণ কৰিব। পুটিনৰ এই ভ্ৰমণ কেৱল কূটনৈতিক সৌজন্য নহয়। ইয়াৰ উপৰিও ই ভাৰতৰ দশক দশক পুৰণি প্ৰতিৰক্ষা অংশীদাৰিত্বৰ সোঁৱৰণী হিচাপে কাম কৰে, যিটো অংশীদাৰিত্বই ভাৰতীয় সেনাবাহিনীৰ সামৰিক শক্তিক অধিক শক্তিশালী কৰিছে। সহজ ভাষাত ক’বলৈ গ’লে আজিও ভাৰতৰ সামৰিক শক্তিৰ এক উল্লেখযোগ্য অংশ ৰাছিয়া বা ছোভিয়েট মূলৰ ৷ ইয়াৰ ভিতৰত বন্দুকৰ পৰা আৰম্ভ কৰি টেংক, যুঁজাৰু বিমান, চাবমেৰিন আৰু এয়াৰ ডিফেন্স চিষ্টেমলৈকে সকলো আছে।

কেইবাটাও গৱেষণাৰ মতে ভাৰতীয় সশস্ত্ৰ বাহিনীৰ ৬০-৮০ শতাংশ প্ৰধান অস্ত্ৰ ৰাছিয়াৰ মূলৰ। ভাৰতীয় থিংক টেংক আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ বিশ্লেষণে স্পষ্টভাৱে দেখুৱাইছে যে সেনাবাহিনীৰ টেংক সাজসজ্জিত বহৰ, বায়ুসেনাৰ যুদ্ধ বিমান আৰু নৌসেনাৰ জাহাজ আৰু চাবমেৰিনৰ বিপুল সংখ্যক হয় ৰাছিয়াৰ পৰা উৎপত্তি হয় নহয় ৰাছিয়াৰ প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত আধাৰিত।

আহকচোন, পুটিনৰ ভ্ৰমণ উপলক্ষে, ৰাছিয়াৰ পৰা ভাৰতৰ তিনিওটা সেনাবাহিনীলৈ কোনবোৰ প্ৰতিৰক্ষা সঁজুলি আমদানি কৰা হয়, সেইটো অন্বেষণ কৰোঁ। পুটিনৰ ভ্ৰমণৰ প্ৰেক্ষাপটত ইয়াৰ ৰাজনৈতিক আৰু কৌশলগত প্ৰভাৱো আমি বুজিবলৈ চেষ্টা কৰিম।

সেনাবাহিনীত টেংক, ৰকেট, ৰাইফল

ৰাছিয়াৰ অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰ ভাৰতীয় সেনাৰ শক্তি। ১৯৭০ চনৰ পৰা ভাৰতীয় সেনাৰ মেৰুদণ্ড হিচাপে পৰিগণিত হৈ আহিছে টি-৭২ টেংক। পাকিস্তান আৰু চীন সীমান্তত বৃহৎ সংখ্যক লোকক মোতায়েন কৰা হৈছে। টি-৯০ ভীষ্ম ৰাছিয়াৰ টি-৯০ৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্মাণ কৰা হৈছে। ভাৰতে এইবোৰ আমদানি কৰা আৰু অনুজ্ঞাপত্ৰৰ অধীনত দেশীয়ভাৱে নিৰ্মাণ কৰা দুয়োটা কামেই কৰিছে। আজি এইবোৰক আটাইতকৈ আধুনিক মূল যুদ্ধ টেংক বুলি গণ্য কৰা হয় আৰু লাডাখৰ দৰে উচ্চ উচ্চতাৰ অঞ্চলত নিয়োগ কৰা হৈছে। ছোভিয়েট যুগৰ পুৰণি টি-৫৫ টেংক এতিয়া সক্ৰিয় যুদ্ধত ব্যৱহাৰ নকৰি নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ কাষত বাংকাৰ/পিলবক্স হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।

ভাৰতত অনুজ্ঞাপত্ৰৰ অধীনত নিৰ্মিত ছোভিয়েট ডিজাইনৰ এখন সাজসজ্জিত বাহন BMP 2 Infantry Combat Vehicle য়ে নিৰাপদে সৈন্য পৰিবহণ কৰে আৰু লাইট টেংকৰ দৰে অগ্নিনিৰ্বাপক বাহিনীৰ সহায় আগবঢ়ায়। বিএম ৩০ স্মাৰ্চ মাল্টি-ৰকেট ব্যৱস্থাই দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ পৰা গধুৰ ৰকেটৰ গুলী প্ৰদান কৰে, শত্ৰুৰ স্থান, কমাণ্ড পোষ্ট, আৰু ডিপো ধ্বংস কৰে। বিএম ২১ গ্ৰেড হৈছে ট্ৰাকত লগোৱা ১২২ মিমি ৰকেট লঞ্চাৰ, যি দ্ৰুতগতিত বিস্ফোৰণৰ বাবে বিখ্যাত। এম-৪৬ ১৩০ মিমি ফিল্ড গান হৈছে ছোভিয়েট মূলৰ দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ আৰ্টিলাৰী গান যিয়ে দশক দশক ধৰি ভাৰতীয় আৰ্টিলাৰীৰ প্ৰয়োজনীয়তা পূৰণ কৰিছিল।

সেনাবাহিনীৰ বহু এণ্টি-টেংক আৰু বায়ু প্ৰতিৰক্ষা ক্ষেপণাস্ত্ৰ ব্যৱস্থাও ৰাছিয়াৰ মূলৰ। ইয়াৰ ভিতৰত কংকুৰছ আৰু কৰ্নেট এণ্টি টেংক গাইডেড মিছাইল। অ’এছএ, পেচ’ৰা (এছ ১২৫), আৰু ষ্ট্ৰেলা এয়াৰ ডিফেন্স মিছাইল কম আৰু মধ্যমীয়া উচ্চতাত কাম কৰে। শিলকা আৰু টুংগুস্কা হৈছে স্বয়ংচালিত, ৰাডাৰ নিয়ন্ত্ৰিত বিমান বিৰোধী বন্দুক/ক্ষেপণাস্ত্ৰ ব্যৱস্থা।

সীমান্তত যিকোনো সৈনিকৰ হাতত দেখা পোৱা আটাইতকৈ সাধাৰণ ৰাইফলটো হ’ল ৰাছিয়াৰ এ কে-৪৭। ই হৈছে বিশ্বৰ আটাইতকৈ বিখ্যাত এছাল্ট ৰাইফল। ভাৰত আৰু ৰাছিয়াই যৌথভাৱে উত্তৰ প্ৰদেশৰ কোৰৱা (আমেথি)ত এ কে-২০৩ ৰাইফল প্ৰস্তুত কৰাৰ চুক্তিত স্বাক্ষৰ কৰিছে। ড্ৰাগুনভ এছভিডি স্নাইপাৰ ৰাইফল হৈছে স্কোয়াড স্তৰৰ স্নাইপাৰ আৰু মাৰ্কছমেনৰ ভূমিকাত প্ৰামাণিক অস্ত্ৰ। বৃহৎ কেলিবাৰৰ মেচিনগান আৰু দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ প্ৰিচিচন ৰাইফল দুয়োটা ৰাছিয়াৰ মূলৰ। অৰ্থাৎ পদাতিক বাহিনীৰ পৰা গধুৰ টেংকলৈকে সেনাবাহিনীৰ সঁজুলিৰ এটা বৃহৎ অংশ ৰাছিয়াৰ পৰা আহে বা ইয়াৰ প্ৰযুক্তিৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তৈয়াৰ কৰা হৈছে।

বায়ুসেনাত মিগৰ পৰা ছুখৈ-৩০লৈ

ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ যুদ্ধ বিমান বহৰত সৰ্বাধিক অংশ ৰাছিয়াৰ। অধ্যয়নত দেখা গৈছে যে মুঠ যুদ্ধ বিমানৰ স্থল আক্ৰমণকাৰী বিমানৰ প্ৰায় ৭০% ৰাছিয়াৰ মূলৰ। ভাৰতীয় বায়ুসেনাৰ মেৰুদণ্ড গঠন কৰিছে Su-30MKI যুদ্ধ বিমানে। ভাৰতৰ হাতত ২৫০ খনতকৈও অধিক Su-30MKI আছে, ইয়াৰে অধিকাংশই ভাৰতত হিন্দুস্তান এৰ’নটিক্স লিমিটেডে ৰাছিয়াৰ ডিজাইনৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি নিৰ্মাণ কৰে। মিগ-২৯ হৈছে এখন মধ্যমীয়া যুঁজাৰু বিমান, যাৰ উন্নীত সংস্কৰণ মিগ-২৯ইউপিজি এতিয়াও সেৱাত আছে। এসময়ত মিগ-২১ মেৰুদণ্ড আছিল যদিও এতিয়া ক্ৰমান্বয়ে ইয়াক বন্ধ কৰি দিয়া হৈছে।

আই এল-৭৬ গধুৰ পৰিবহণ বিমান পৰিবহণ আৰু টেংকাৰ শাখাতো ৰাছিয়াৰ। আই এল-৭৮ হৈছে এয়াৰ টু এয়াৰ ইন্ধন ভৰোৱা টেংকাৰ। এই বিমানসমূহে ভাৰতৰ দীৰ্ঘ দূৰত্বৰ লজিষ্টিক আৰু কৌশলগত এয়াৰলিফ্ট ক্ষমতাৰ ভেটি গঠন কৰিছিল। দুখন আই এল-৭৬ বিমানকো এয়াৰবৰ্ণ ৱাৰ্নিং এণ্ড কণ্ট্ৰল চিষ্টেম (এৱাকছ) কঢ়িয়াই নিব পৰাকৈ সংশোধন কৰা হৈছে।

বায়ুসেনাৰ বহৰত আছে ৰাছিয়াৰ মূলৰ কেইবাটাও ক্ষেপণাস্ত্ৰ। ইয়াৰ ভিতৰত বায়ুৰ পৰা বতাহলৈ, বায়ুৰ পৰা পৃষ্ঠলৈ, নিখুঁত বোমা, লেজাৰ নিৰ্দেশিত বোমা আদি অন্যতম। শেহতীয়া বছৰবোৰত ভাৰতে ৰাছিয়াৰ পৰা এছ-৪০০ ট্ৰাইমফ এয়াৰ ডিফেন্স চিষ্টেমৰ পাঁচটা ৰেজিমেণ্ট ক্ৰয় কৰিছে। ইয়াক বিশ্বৰ অন্যতম উন্নত বহুস্তৰীয় বায়ু প্ৰতিৰক্ষা ব্যৱস্থা বুলি গণ্য কৰা হয়। ২০২১ চনত ইয়াৰ প্ৰথম ইউনিটৰ ডেলিভাৰী আৰম্ভ হৈছিল। মধ্যম আৰু গধুৰ হেলিকপ্টাৰসমূহৰ অধিকাংশইও ৰাছিয়াৰ। ইয়াৰ ভিতৰত পৰিবহণ আৰু উপযোগী ভূমিকাৰ বাবে Mi-17, আক্ৰমণাত্মক হেলিকপ্টাৰৰ বাবে Mi-35, আৰু গধুৰ লিফ্ট হেলিকপ্টাৰৰ বাবে Mi-26 অন্যতম।

নৌসেনাত এয়াৰক্ৰাফ্ট কেৰিয়াৰৰ পৰা চাবমেৰিনলৈকে

আই এন এছ বিক্ৰমাদিত্য হৈছে ৰাছিয়া মূলৰ এখন বিমানবাহী জাহাজ। দীৰ্ঘদিন ধৰি ভাৰতীয় নৌসেনাৰ একমাত্ৰ বিমানবাহী জাহাজ আছিল, পূৰ্বতে ছোভিয়েট নৌসেনাৰ এডমিৰেল গৰ্ছকোভ। ৰাছিয়াৰ ৰিফিটৰ পিছত ২০১৩ চনত ভাৰতে ইয়াক সেৱা আৰম্ভ কৰিছিল। MiG-29K/KUBৰ দৰে যুঁজাৰু বিমান ইয়াৰ ডেকৰ পৰা সহজেই চলাব পাৰে।

ভাৰতীয় নৌসেনাৰ বহু বৃহৎ জাহাজ ৰাছিয়া মূলৰ। ইয়াৰ ভিতৰত ৰাজপুত শ্ৰেণীৰ ধ্বংসকাৰী বিমানসমূহ ছোভিয়েট কাছিন শ্ৰেণীৰ পৰিৱৰ্তিত সংস্কৰণ। ৰাছিয়াৰ য়ান্তাৰ জাহাজ নিৰ্মাণ কাৰখানাত নিৰ্মাণ কৰা তলৱাৰ শ্ৰেণীৰ ফ্ৰিগেট ভাৰতীয় নৌসেনাত যোগদান কৰে। ভিৰ ক্লাছৰ মিছাইল কৰ্ভেটবোৰ দ্ৰুত, লঘু, ৰাছিয়াৰ ডিজাইনৰ মিছাইল জাহাজ। এই জাহাজসমূহত থকা বহু অস্ত্ৰ-শস্ত্ৰও ৰাছিয়াৰ।

ভাৰতৰ গতানুগতিক ডিজেল-ইলেক্ট্ৰিক চাবমেৰিনে ইয়াৰ বহৰৰ মেৰুদণ্ড গঠন কৰে। আঠখন কিলো শ্ৰেণীৰ চাবমেৰিন এতিয়াও কাৰ্যক্ষম হৈ আছে। ইয়াৰ উপৰিও ভাৰতে ৰাছিয়াৰ পৰা চক্ৰ ছিৰিজৰ পাৰমাণৱিক চালিত আক্ৰমণাত্মক চাবমেৰিন (SSN) লিজত লৈছে। এইবোৰৰ উদ্দেশ্য কেৱল শক্তি প্ৰদৰ্শন কৰাই নহয়, ভাৰতীয় ক্ৰুক থলুৱা আই এন এছ অৰিহন্তৰ দৰে বেলিষ্টিক মিছাইল চাবমেৰিন চলোৱাৰ প্ৰশিক্ষণ দিয়া।

ব্ৰাহ্মোছ মিছাইল আৰু তাৰ পিছৰ কাহিনী

ভাৰত-ৰাছিয়াৰ প্ৰতিৰক্ষা অংশীদাৰিত্ব কেৱল ক্ৰয়তে সীমাবদ্ধ হৈ থকা নাই। কিছুমান উল্লেখযোগ্য প্ৰকল্প যৌথ উন্নয়নৰ উদাহৰণ। ব্ৰহ্মোছ ছুপাৰছনিক ক্ৰুজ মিছাইল ভাৰতৰ ডি আৰ ডি অ’ আৰু ৰাছিয়াৰ এন পি অ’ মাছিনোষ্ট্ৰ’য়েনিয়াৰ যৌথ প্ৰকল্প। ইয়াক তিনিওটা প্লেটফৰ্মৰ পৰাই লঞ্চ কৰিব পাৰি: সাগৰ, স্থল, আৰু বায়ু। ইয়াক বিশ্বৰ অন্যতম দ্ৰুততম কাৰ্যক্ষম ছুপাৰছনিক ক্ৰুজ মিছাইল বুলি গণ্য কৰা হয়। ভাৰতৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ উৎপাদনকাৰী ব্যৱস্থা যেনে মিগ ২১, মিগ ২৭, টি-৭২, টি-৯০, বিএমপি ২, ছু-৩০এমকেআই, হেলিকপ্টাৰ ইঞ্জিন, আৰু অন্যান্য ব্যৱস্থাৰ দীৰ্ঘ ইতিহাস আছে। ইয়াৰ ফলত ভাৰতৰ ঔদ্যোগিক আৰু প্ৰযুক্তিগত ক্ষমতাও বৃদ্ধি পাইছে।

ৰাছিয়াৰ নিৰ্ভৰশীলতা ভাল নে বেয়া?

প্ৰতিখন পুটিনৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়ত অনিবাৰ্যভাৱে উত্থাপন হোৱা এটা প্ৰশ্ন হ’ল ভাৰত ৰাছিয়াৰ ওপৰত অত্যধিক নিৰ্ভৰশীল হৈ পৰিছে নেকি? আৰু এইটো ভাল কথা নে বিপদজনক? ৰাছিয়াই কেতিয়াও ভাৰতৰ ওপৰত অস্ত্ৰ নিষেধাজ্ঞা বা কঠোৰ ৰাজনৈতিক চৰ্ত আৰোপ কৰা নাই, আনহাতে পশ্চিমীয়া দেশসমূহৰ অভিলেখ বেলেগ। শীতল যুদ্ধৰ পৰা পাছৰ পাৰমাণৱিক পৰীক্ষালৈকে ৰাছিয়াই ভাৰতৰ সৈতে প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতা অব্যাহত ৰাখিছিল। ৰাছিয়াৰ অস্ত্ৰ প্ৰায়ে পশ্চিমীয়া বিকল্পতকৈ সস্তা আছিল আৰু বৃহৎ পৰিসৰত দ্ৰুতভাৱে ডেলিভাৰী কৰিব পৰা গৈছিল। ভাৰতত বহুতো ব্যৱস্থা অনুজ্ঞাপত্ৰ উৎপাদনৰ জৰিয়তে নিৰ্মাণ কৰা হৈছিল, যিয়ে “মেক ইন ইণ্ডিয়া”ৰ দৰে পদক্ষেপৰ ভিত্তি প্ৰদান কৰিছিল, যদিও সম্পূৰ্ণ প্ৰযুক্তি হস্তান্তৰ সদায় নহ’ল।

ইউক্ৰেইন যুদ্ধৰ ফলত ৰাছিয়াৰ উদ্যোগৰ ওপৰত নিষেধাজ্ঞা আৰোপ কৰা হয় আৰু যোগান শৃংখলৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়, যাৰ ফলত অতিৰিক্ত অংশ আৰু উন্নীতকৰণৰ সময়মতে উপলব্ধ হোৱাৰ ওপৰত প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়। আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় মঞ্চত ৰাছিয়া আৰু পশ্চিমৰ মাজত হোৱা সংঘৰ্ষই ভাৰতৰ কূটনৈতিক ভাৰসাম্য ৰক্ষাৰ কাৰ্যক আৰু অধিক জটিল কৰি তুলিছিল। এফালে আমেৰিকা, ইউৰোপ, আৰু কোৱাড, আৰু আনফালে দীৰ্ঘদিনীয়া কৌশলগত অংশীদাৰ ৰাছিয়া। সেয়েহে শেহতীয়া বছৰবোৰত ভাৰতে ফ্ৰান্স, আমেৰিকা, ইজৰাইল, আৰু ঘৰুৱা ব্যক্তিগত আৰু ৰাজহুৱা খণ্ডৰ পৰা ক্ৰয় বৃদ্ধি কৰিছে। তথাপিও ৰয়টাৰৰ মতে, ২০২০ চনৰ পৰা ২৪ চনৰ ভিতৰত ভাৰতৰ মুঠ অস্ত্ৰ ক্ৰয়ৰ ভিতৰত ৰাছিয়াই এতিয়াও সৰ্বাধিক অংশ গ্ৰহণ কৰিছিল।