ভাৰতত জাতিগত লোকপিয়লৰ তাৰিখ নিৰ্ধাৰণ, কেতিয়া আৰু কি দৰে হ’ব জাতিগত লোকপিয়ল, জানি লওক

প্ৰতীকী ছবি

দেশত জাতিগত লোকপিয়ল কেতিয়া হ’ব? বহুতৰে মনত উত্থাপিত হৈছিল এই প্ৰশ্ন । সেই তাৰিখ এতিয়া প্ৰকাশ কৰা হৈছে । ভাৰতত দুটা পর্যায়ত জাতিগত লোকপিয়ল কৰা হ’ব ৷ ইয়াৰ প্ৰথম পৰ্যায়ৰ পিয়ল ২০২৬ চনৰ ১ অক্টোবৰৰ পৰা আৰম্ভ হোৱাৰ বিপৰীতে দ্বিতীয় পৰ্যায়ত ২০২৭ চনৰ ১ মাৰ্চৰ পৰা আৰম্ভ হ’ব । প্ৰথম পৰ্যায়ত চাৰিখন ৰাজ্যত জাতিগত লোকপিয়ল কৰা হ’ব । এই ৰাজ্যসমূহৰ ভিতৰত উত্তৰাখণ্ড, হিমাচল, লাডাখ আৰু জম্মু-কাশ্মীৰ অন্যতম ।

স্বাধীন ভাৰতত প্ৰথমবাৰৰ বাবে জাতিগত লোকপিয়ল কৰা হ’ব । লোকপিয়লৰ সমান্তৰালকৈ জাতিগত লোকপিয়ল কৰা হ’ব । যোৱা মাহত মোদী চৰকাৰে জাতিগত লোকপিয়লত অনুমোদন জনাইছিল । ১৯৩১ চনৰ পিছত ভাৰতত কোনো ধৰণৰ জাতিগত লোকপিয়ল কৰা হোৱা নাই । আনহাতে, দেশত প্ৰতি ১০ বছৰৰ মূৰে মূৰে লোকপিয়ল কৰা হয় । শেষৰটো লোকপিয়ল ২০১১ চনত কৰা হৈছিল । বিধি অনুসৰি ২০২১ চনত লোকপিয়ল কৰিব লাগিছিল যদিও Covid-19ৰ বাবে সেয়া কৰিব পৰা নগ’ল ।

চৰকাৰৰ লোকপিয়লৰ প্ৰস্তুতি সম্পূৰ্ণ

কেন্দ্রীয় চৰকাৰৰ জাতিগত লোকপিয়লৰ প্রস্তুতি প্রায় সম্পূর্ণ ৷ এইবাৰ জাতিগত লোকপিয়লতো ডিজিটেল পদ্ধতি গ্ৰহণ কৰা হ’ব । ডিজিটেল পদ্ধতিৰ ব্যৱহাৰে সময় ৰাহি কৰিব আৰু সঠিকতাও অধিক হ’ব । প্ৰায় ৩ বছৰত সম্পূৰ্ণ হ’ব জাতিগত লোকপিয়লৰ প্ৰক্ৰিয়া । অৱশ্যে এই প্ৰক্ৰিয়াত আগতে প্ৰায় ৫ বছৰ সময় লাগিছিল । জনগণনা আইন, ১৯৪৮ আৰু লোকপিয়ল নিয়ম, ১৯৯০ৰ বিধান অনুসৰি ভাৰতৰ লোকপিয়ল কৰা হয় । ভাৰতৰ শেষৰটো লোকপিয়ল ২০১১ চনত দুটা পৰ্যায়ত কৰা হৈছিল ।

এই দাবী বহুদিন ধৰি চলি আছিল

দীৰ্ঘদিন ধৰি দেশত জাতিগত লোকপিয়লৰ দাবী আছিল, তাৰ পিছত ইয়াৰ চূড়ান্ত তাৰিখত ছীল-মোহৰ লগোৱা হৈছে । ভাৰতত স্বাধীনতাৰ পিছত ১৯৫১ চনৰ পৰা ২০১১ চনলৈ সাতবাৰ আৰু সৰ্বমুঠ ১৫ বাৰ লোকপিয়ল কৰা হৈছে । সংখ্যালঘু, অনুসূচিত জাতি আৰু অনুসূচিত জনজাতি লোকপিয়লত গণনা কৰা হয়, কিন্তু আন জাতিৰ গণনা কৰা নহয় ।

৯৪ বছৰৰ পাছত জাতিগত লোকপিয়লৰ সিদ্ধান্ত

১৯৩১ চনৰ পিছত ভাৰতত এতিয়ালৈকে জাতিভিত্তিক লোকপিয়ল হোৱা নাছিল । ৯৪ বছৰৰ পাছত মোদী চৰকাৰে জাতি জনগণনা কৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছে । লোকপিয়লত SC-ST ৰ জনসংখ্যাৰ তথ্য আছে, কিন্তু OBC ৰ নাই, যাৰ বাবে সংৰক্ষণ নীতি অস্পষ্ট হৈয়েই থাকিল । প্ৰভাৱশালী অ’বিচি জাতিবোৰে (যেনে যাদৱ, কুৰ্মী) অধিক সুবিধা পাইছিল । দুৰ্বল অ’বিচি জাতিবোৰ প্ৰান্তীয় হৈ থাকিল।

বহু ৰাজনৈতিক দলে বিশ্বাস কৰে আৰু এই বিষয়টো সংসদৰ ভিতৰত আৰু বাহিৰত বহুবাৰ চৰ্চা হৈছে যে বহু অ’বিচি জাতিৰ আৰ্থ-সামাজিক অৱস্থা ইমানেই উন্নত হৈছে যে তেওঁলোকক সংৰক্ষণ তালিকাৰ পৰা বাদ দিব পাৰি । লগতে ২০১৭ চনত গঠন হোৱা ৰোহিনী আয়োগে অ’বিচি শিতানত উপ-শ্ৰেণী বনোৱাৰ পৰামৰ্শ দিছিল যাতে দুৰ্বল জাতিয়ে অধিক সুবিধা লাভ কৰিব পাৰে, কিন্তু আজিলৈকে এই প্ৰতিবেদন ৰাজহুৱা কৰা হোৱা নাই ।

জাতিগত লোকপিয়লৰ লগে লগে কি সলনি হ’ব

জাতিগত লোকপিয়লৰ পিছত দেশৰ ৰাজনৈতিক গাঁথনি সলনি হ’ব পাৰে । ইয়াৰ প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ বিধানসভা আৰু লোকসভা সমষ্টিতো দেখা যাব । ইয়াৰ পৰাই কোনটো জাতিৰ জনসংখ্যা কোন বিধানসভাত আৰু কোনটো লোকসভা সমষ্টিত কিমান আছে সেয়া জানিব পৰা যাব । জাতিগত লোকপিয়লৰ প্ৰভাৱ ৰাজনীতিতো পৰিব । জাতিগত লোকপিয়লৰ পৰিসংখ্যা ওলোৱাৰ পিছত চৰকাৰৰ ওপৰত চাপ পৰিব সংৰক্ষণৰ সীমা বৃদ্ধিৰ বাবে ।