ব্ৰহ্মপুত্ৰত চীনৰ নদীবান্ধ সন্দৰ্ভত দুই দেশৰ বিদেশ মন্ত্ৰীৰ আলোচনা, ৰাজ্যসভাত তথ্য দিলে চৰকাৰে
য়াৰলুং ছাংপো বান্ধৰ কৌশলগত আৰু পৰিৱেশগত ভাবুকিৰ সন্দৰ্ভত চৰকাৰে চীনৰ সৈতে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে নেকি বুলি সোধা প্ৰশ্নৰ লিখিত উত্তৰত বৈদেশিক পৰিক্ৰমা দপ্তৰৰ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী কীৰ্তি বৰ্ধন সিঙে কয়, “এই প্ৰকল্পটো প্ৰথমে ১৯৮৬ চনত ৰাজহুৱা কৰা হৈছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই চীনত প্ৰস্তুতি চলি আছে।”
য়াৰলুং ছাংপো নদী
তিব্বতৰ য়াৰলুং ছাংপো নদীৰ (ব্ৰহ্মপুত্ৰৰ ওপৰৰ অংশ) তলৰ অংশত চীনে মেগা বান্ধ নিৰ্মাণৰ কাম আৰম্ভ কৰাৰ বিষয়টো লক্ষ্য কৰিছে নতুন দিল্লীয়ে। শেহতীয়াকৈ চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰীগৰাকীৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়ত, তেওঁৰ সৈতে ভাৰতৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰীয়ে আলোচনা কৰিছিল বুলি বৃহস্পতিবাৰে ৰাজ্যসভাত চৰকাৰে কয়।
য়াৰলুং ছাংপো বান্ধৰ কৌশলগত আৰু পৰিৱেশগত ভাবুকিৰ সন্দৰ্ভত চৰকাৰে চীনৰ সৈতে উদ্বেগ প্ৰকাশ কৰিছে নেকি বুলি সোধা প্ৰশ্নৰ লিখিত উত্তৰত বৈদেশিক পৰিক্ৰমা দপ্তৰৰ ৰাজ্যিক মন্ত্ৰী কীৰ্তি বৰ্ধন সিঙে কয়, “এই প্ৰকল্পটো প্ৰথমে ১৯৮৬ চনত ৰাজহুৱা কৰা হৈছিল আৰু তেতিয়াৰ পৰাই চীনত প্ৰস্তুতি চলি আছে।”
ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী
মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয় যে চীনে জলবিদ্যুৎ প্ৰকল্প গঢ়ি তোলাৰ পৰিকল্পনাকে ধৰি ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ সৈতে জড়িত সকলো উন্নয়নৰ ওপৰত চৰকাৰে “সতৰ্কতাৰে নিৰীক্ষণ” কৰে আৰু “আমাৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰে”, য’ত নামনি অঞ্চলত বাস কৰা ভাৰতীয় নাগৰিকসকলৰ জীৱন আৰু জীৱিকা সুৰক্ষিত কৰাৰ বাবে প্ৰতিৰোধমূলক আৰু সংশোধনী ব্যৱস্থাও অন্তৰ্ভুক্ত।
চৰকাৰে কয় যে ২০০৬ চনত স্থাপিত প্ৰতিষ্ঠানিক বিশেষজ্ঞ পৰ্যায়ৰ ব্যৱস্থাৰ পৰিসৰৰ অধীনত সীমা অতিক্ৰম কৰি নদীৰ সৈতে জড়িত বিভিন্ন বিষয় চীনৰ সৈতে আলোচনা কৰা হয়, লগতে কূটনৈতিক মাধ্যমৰ জৰিয়তেও আলোচনা কৰা হয়।
সিঙে কয় যে সীমা অতিক্ৰম কৰি নদীৰ পানীৰ ওপৰত যথেষ্ট প্ৰতিষ্ঠিত ব্যৱহাৰকাৰী অধিকাৰ থকা নদীৰ নিম্নাংশৰ ৰাষ্ট্ৰ হিচাপে ভাৰত চৰকাৰে ধাৰাবাহিকভাৱে ওপৰৰ অঞ্চলত কাৰ্যকলাপৰ ওপৰত নিজৰ মতামত আৰু উদ্বেগ চীন কৰ্তৃপক্ষক জনাই আহিছে। য’ত স্বচ্ছতা আৰু নিম্নাংশৰ দেশসমূহৰ সৈতে আলোচনাৰ প্ৰয়োজনীয়তাও আছে আৰু তলৰ স্লেটসমূহৰ স্বাৰ্থ যাতে ইয়াৰ দ্বাৰা ক্ষতি নহয় তাৰ বাবে তেওঁলোকক আহ্বান জনাইছে।
ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদী
ভাৰত আৰু চীনে ২০০২ চনত “বানৰ বতৰত য়াৰলুং ছাংপো/ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ জলবিজ্ঞানৰ তথ্য প্ৰদান” সন্দৰ্ভত এক বুজাবুজি চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰিছিল, যিটো ২০০৮, ২০১৩ আৰু ২০১৮ চনত নবীকৰণ কৰা হৈছিল বুলি মন্ত্ৰীগৰাকীয়ে কয়।
চীনে ভাৰতৰ সৈতে বানৰ বতৰত “লেংকেন জাংবো/ছূটলেজ নদীৰ জলবিজ্ঞান তথ্য” প্ৰদানৰ বাবে আন এখন বুজাবুজি চুক্তি ২০০৫ চনত স্বাক্ষৰিত কৰিছিল আৰু ২০১০ আৰু ২০১৫ চনত আৰু পাঁচ বছৰৰ বাবে নবীকৰণ কৰা হৈছিল বুলিও তেওঁ লগতে কয়।
সিঙে কয় যে ২০১৭ চনত ব্ৰহ্মপুত্ৰ আৰু ছূটলেজ নদীৰ সন্দৰ্ভত চীনৰ পক্ষই জলবিজ্ঞানৰ তথ্য প্ৰদান কৰা নাছিল। এই বিষয়টো চীনৰ পক্ষৰ সৈতে আলোচনা কৰা হৈছিল, যিয়ে তথ্য প্ৰদান নকৰাৰ কাৰণ কাৰিকৰী বুলি বুজাইছিল।
তিব্বতৰ য়াৰলুং ছাংপো নদী
ব্ৰহ্মপুত্ৰ সম্পৰ্কীয় বুজাবুজি চুক্তিৰ ম্যাদ ২০২৩ চনৰ ৫ জুনত শেষ হোৱাৰ বিপৰীতে ছূটলেজৰ বুজাবুজি চুক্তিৰ ম্যাদ ২০২০ চনৰ ৫ নৱেম্বৰত শেষ হয়। ব্ৰহ্মপুত্ৰ নদীৰ জলবিজ্ঞানৰ তথ্য ২০২৩ চনৰ জুন মাহৰ পৰা কাৰ্যকৰী হোৱাকৈ স্থগিত ৰখা হৈছে আৰু ২০২২ চনৰ পৰা ছূটলেজ নদীৰ জলবিজ্ঞানৰ তথ্য লাভ কৰা হোৱা নাই বুলিও সিঙে কয়।
চীনৰ ফালৰ পৰা জলবিজ্ঞানৰ তথ্য প্ৰদানৰ কাম পুনৰ আৰম্ভ কৰাকে ধৰি সীমা অতিক্ৰম কৰা নদীসমূহৰ ক্ষেত্ৰত সহযোগিতাৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ কথা চীনৰ সৈতে হোৱা কেইবাটাও দ্বিপাক্ষিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপত চৰকাৰে আলোকপাত কৰে। য’ত শেহতীয়াকৈ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰী এছ জয়শংকৰৰ এছচিঅ’ৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰীসকলৰ বৈঠকৰ বাবে ১৪-১৬ জুলাইত চীন ভ্ৰমণ আৰু ১৮ আগষ্টত চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰী ৱাং য়িৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ সময়তো চীনৰ সৈতে হোৱা কেইবাটাও দ্বিপাক্ষিক পাৰস্পৰিক ক্ৰিয়া-কলাপত চৰকাৰে উল্লেখ কৰে।
তিব্বতৰ য়াৰলুং জাংবু নদী
অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ছিয়াং নদীত কাউণ্টাৰ বান্ধ নিৰ্মাণৰ কোনো পৰিকল্পনা ৰচনা কৰা হৈছে নেকি বুলিও প্ৰশ্ন কৰে বৈদেশিক মন্ত্ৰণালয়ক। ইয়াৰ উত্তৰত সিঙে কয় যে আপাৰ ছিয়াং বহুমুখী প্ৰকল্প (১১২০০ মেগাৱাট) আৰু ল’ৱাৰ ছিয়াং জলবিদ্যুত প্ৰকল্প (২৭০০ মেগাৱাট) এনে প্ৰকল্প যিবোৰ অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ছিয়াং নদীত প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছে।